„Nie ustawiajmy barykad”

Prezentujemy rozmowę na temat Bractwa św. Piusa X i jego sytuacji prawnej – z o. Janem Śliwą OP, doktorem prawa kanonicznego i wykładowcą dominikańskiego Kolegium Filozoficzno-Teologicznego, rozmawia Michał Koza, redaktor Liturgia.pl.

Michał Koza: Czy zechciałby Ojciec na początek przedstawić historię Bractwa św. Piusa X i opowiedzieć jak zaczęło się to dzieło arcybiskupa Lefebvre’a?

Jan Śliwa OP: Zacznijmy od najbardziej podstawowej wizji Kościoła – tego, czym Kościół jest. Trzeba zwrócić uwagę, że przez Kościół rozumiało się do tej pory i rozumie się dalej wspólnotę wiary, wspólnotę sakramentów, wspólnotę jedności i władzy kościelnej. W tak zorganizowanej społeczności są możliwe wszelkiego rodzaju ruchy, inicjatywy, które będą promować te sektory życia kościelnego, a więc będą wspierać wiarę, pomagać we właściwym sprawowaniu sakramentów, czy we właściwym rozumieniu władzy rządzenia w Kościele.

Wracając do, nazwijmy to, „przygody” abpa Lefebvre'a, rzecz dzieje się tuż po II Soborze Watykańskim, na którym pojawia się nowa wizja Kościoła. Odchodzi się od wizji Kościoła jako społeczności doskonałej, co było bardzo nośne i wygodne, ponieważ ta społeczność doskonała miała mieć swoich podwładnych, swoje terytorium, swoje cele, władzę, środki obronne, które zabezpieczają przed wrogami zewnętrznymi, wewnętrznymi etc. Łatwo było to przenosić na Kościół, bo przecież wierni Kościoła również są obywatelami w znaczeniu państwa świeckiego. Władza? Jest. Środki? Oczywiście, że są. Sakramenty, przede wszystkim, oraz sakramentalia i inne rodzaje wsparcia dla wiernych. Idea ta, bez rozwijania poszczególnych punktów, była więc bardzo nośna. Ale z drugiej strony sprawiało to wrażenie, że Kościół jest już tak zasklepiony, że trzeba wszystko „przewietrzyć” – i to miał robić Sobór. Jednak nie wszystkim się to podobało. Byli ludzie, którzy twierdzili, że to inspiracja pochodząca z zewnątrz Kościoła, ale nie w sensie „z zewnątrz” jako działania Ducha Świętego. Jeżeli już, to raczej złego ducha. Na tym tle powstaje pewne napięcie. Jednym z tych, którzy spektakularnie sprzeciwiali się zmianom, był właśnie abp Lefebvre.

Przede wszystkim chciał on zachować liturgię w „starym stylu”. Po drugie nie odpowiadała mu nowa wizja Kościoła, a zwłaszcza to, co jest prezentowane w Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen Gentium, a także w Konstytucji o Liturgii, w dekrecie o ekumenizmie itd. Abp Lefebvre uważał, że Kościół jest zagrożony, że trzeba formować kapłanów – w związku z tym założył stowarzyszenie życia apostolskiego księży, którzy powinni temu celowi służyć. Ostatecznie Bractwo św. Piusa X zostało założone pierwszego listopada 1970 roku oraz oficjalnie zatwierdzone przez Françoisa Charriere’a, biskupa Lozanny, Genewy i Fryburga.

Czytaj dalej