CISI SPRZYMIERZEŃSCY REFORM

Wypisy źródłowe z materiałów Służby Bezpieczeństwa o genezie i początkach Vaticanum II

Komunistyczny aparat bezpieczeństwa próbował zgłębić całość procesu przemian wewnątrzkościelnych. W obszarze zainteresowań polskiej bezpieki znalazły się m.in. objawienia fatimskie, kongresy apostolstwa świeckich, ekumenizm, reforma Kurii Rzymskiej, zmiany liturgiczne, nowe spojrzenie na sakramenty (w tym przede wszystkim problem szerszego orzekania nieważności małżeństwa), seminaria i instytuty rzymskie, masoneria, działalność zakonów. Sobór Watykański II i jego recepcja.

MIMO UPŁYWU PONAD CZTERDZIESTU LAT OD ROZPOCZĘCIA SOBORU i coraz większej ilości nowatorskich publikacji naukowych poświęconych metodom walki totalitarnego aparatu bezpieczeństwa z Kościołem katolickim w drugiej połowie XX wieku, kwestia stosunku komunistów do Vaticanum Secundum i jego reform wciąż pozostaje słabo rozpoznana

.

Poza prekursorskimi, choć nie wolnymi od uproszczeń, książkami Józefa Mackiewicza pozostali autorzy, zwłaszcza ci związani z Kościołem, na ogół zdają się omijać ten problem “wielkim łukiem”. Nieprzypadkowo wspomniany już Mackiewicz w odautorskiej adnotacji do książki W cieniu krzyża. Kabel Opatrzności pisał przed ponad trzydziestu laty: “Napisałem tę historię w przeświadczeniu, że nikt poza mną z autorów polskich nie zechce przerwać milczenia o sprawach, które powinny być wszystkim znane”.

Do dziś zdecydowana większość autorów udaje, że problem w ogóle nie istnieje bądź próbuje go przedstawić tak, jakby za jakąkolwiek wątpliwością czy pytaniem o sensowność i kierunek reform soborowych stali wrogowie Kościoła, w tym rzecz jasna również i komuniści siejący zamęt w duszach zakłopotanych katolików. Zdarzają się oczywiście chlubne wyjątki. Z historyków na szczególną uwagę zasługuje Jan Żaryn, który w swojej syntezie dziejów Kościoła katolickiego w Polsce nie stroni również od “kontrowersji” i pisze o prowadzonych w czasie Soboru i po jego zakończeniu dezintegracyjnych działaniach bezpieki, wykorzystującej istniejące różnice poglądów pośród duchowieństwa na temat soborowego aggiornamento. Warta dostrzeżenia jest również wydana przed paru laty książka Andrzeja Grajewskiego, który porusza problem zdrady w Kościele katolickim w świecie komunistycznym. Jednak nawet żaden z wymienionych autorów na dobrą sprawę nie poruszył kwestii oczekiwań komunistów wobec Soboru oraz związanych z posoborową recepcją nadziei na wewnętrzną dezintegrację Kościoła katolickiego.

Czytaj dalej