Kinga Wenklar: NPR zawsze OK?

Nie tak dawno świętowaliśmy 40-lecie ukazania się encykliki Humanae Vitae. W kontekście debaty nad powołaniem małżonków katolickich dokument ten usankcjonował NPR (naturalne planowanie rodziny) jako jedyną dopuszczalną metodę kontrolowania płodności w małżeństwie. Paweł VI, kierując się zrozumieniem dla małżeństw będących w wyjątkowo trudnej sytuacji zdrowotnej czy materialnej, udziela małżonkom swoistej „dyspensy” od sakramentalnego zobowiązania, że przyjmą i wychowają dzieci powierzone im przez Boga. Dokument jednocześnie wyraża stanowczy sprzeciw Kościoła wobec wszelkiej formy antykoncepcji, zezwalając na stosowanie NPRu wyłącznie w celu wprowadzenia dłuższych odstępów między rodzącymi się dziećmi.

„Jeśli więc istnieją słuszne powody dla wprowadzenia przerw między kolejnymi urodzeniami dzieci, wynikające bądź z warunków fizycznych czy psychicznych małżonków, bądź z okoliczności zewnętrznych, Kościół naucza, że wolno wówczas małżonkom uwzględniać naturalną cykliczność właściwą funkcjom rozrodczym (…)” (HV II 16).

Tymczasem wprowadzenie obowiązkowego kursu NPR dla narzeczonych rodzi w młodych małżonkach przekonanie, że powołaniem katolickiego małżeństwa jest kontrolowanie swojej płodności poprzez okresową wstrzemięźliwość. Ustawia się tym sposobem młodych wobec nieprawdziwej skądinąd alternatywy: albo antykoncepcja albo NPR, zapominając o tym, by wspierać ich przede wszystkim w gotowości do współpracy z Bogiem przez odważne przyjmowanie dzieci, których pragnie dla nich Bóg.

Przykładem kontrowersji, jakie niesie z sobą usilna promocja NPRu, jest artykuł Doroty Mazur „NPR jest OK!”, prezentujący na łamach małopolskiej „Niedzieli” (39/2010) portal www.za-kochanie.pl. Zasadniczo każdy akapit tego tekstu wnosi z sobą tezy tylko pozornie zgodne albo wręcz sprzeczne z tym, na co wskazuje katolicka teologia małżeństwa.

„Z naturalnym planowaniem rodziny Kasia i Mariusz [Marcinkowscy, założyciele portalu] zetknęli się jeszcze przed okresem narzeczeństwa i wiedzieli, że w ich życiu tylko taka droga, zgodna z nauczaniem Kościoła katolickiego, jest możliwa”. Otóż NPR nie jest drogą życia dla katolickich małżonków. Droga ta określona zostaje w przysiędze małżeńskiej. Mówi ona o przyjmowaniu dzieci powierzonych przez Boga, a nie zaplanowanych przez małżonków. Współpraca z Bogiem, o jakiej z upodobaniem mówią instruktorzy NPR, jest w rzeczywistości współpracą z naturą, a nie z Bogiem. Tam, gdzie nie pozwala się Bogu działać, stosując metodę unikania poczęć skuteczniejszą od prezerwatywy i porównywalną z farmakologiczną antykoncepcją, tam nie może być mowy o współpracy. Smutne, że Kasia i Mariusz nie usłyszeli w narzeczeństwie, że dzieci są błogosławieństwem, a trud ich wychowania – drogą do zbawienia dla małżonków (por. Gaudium et Spes). Być może nikt również nie miał odwagi im wspomnieć, że ich powinnością jest rozeznawać na modlitwie, czego oczekuje od nich Bóg, a nie szukać metody, która pozwoli im ograniczyć liczbę dzieci do ilości, która nie pokrzyżuje (nomen omen) ich wyobrażeń o rodzinie.

„Kościół poleca tę metodę”. Kościół zaledwie ją dopuszcza, wyłącznie okresowo. Zgodę tę otrzymują jedynie ci, którzy znajdują się w sytuacji szczególnie trudnej, stawiającej w konflikcie prawo do życia już istniejącej rodziny z powołaniem małżonków do płodności. Paweł VI wymienia tu chorobę i czynniki zewnętrzne, np. ubóstwo.

„Naturalne planowanie rodziny daje człowiekowi bezpieczeństwo…”. Dobrze jest budować poczucie bezpieczeństwa na czymś godniejszym niż notatki dotyczące temperatury, śluzu i szyjki macicy. Na przykład na sile sakramentu i obecności Boga w małżeńskim życiu. Gorszy w tym zdaniu coś innego jednak – podtrzymywanie tak powszechnej dziś wizji (nieplanowanego) dziecka jako zagrożenia. Bo przecież przed dzieckiem ochrania nas NPR.

„…i rozwój duchowy”. Jeśli jesteśmy uwikłani w antykoncepcję, sięgnięcie po NPR jest rzeczywiście duchowym krokiem milowym. Jeśli jednak młodzi, praktykujący katolicy wchodzą w NPR już w narzeczeństwie, a potem modlą się o małżeńską wytrwałość w unikaniu dni płodnych, to o rozwoju duchowym nie sposób mówić. NPR może być pożytecznym narzędziem w sytuacji, gdy nie stać nas na oddanie planów życiowych Bogu, na zaryzykowanie innego niż nasz, scenariusza na życie. Ale rozwój zakłada, że celem jest osiągnięcie takiej dojrzałości, by umieć odrzucić półśrodki. Czy narzeczeni usłyszą na kursach przedmałżeńskich, że skoro już sięgną po NPR, powinni zarazem modlić się o to, by ostatecznie uwolnić się od niego? By uwolnić się od lęku przed kolejnym dzieckiem?

„Uczy cykliczności i skłania do refleksji nad pięknem ludzkiego ciała”. Życie oparte na rytmie poczęć, narodzin, karmień uczy cykliczności równie konsekwentnie. I równie przejmująco objawia piękno ludzkiego ciała. Ale dopóki przed narzeczonymi stawać będą ludzie zachwalający metodę, dzięki której przez 20 lat małżeństwa mają tylko dwoje, troje dzieci, a nie małżonkowie wielodzietni mówiący o radości i działaniu Bożym w ich niełatwym życiu, dopóty jako wspólnota tkwić będziemy w nerwowym staccatto współżycia „dni płodne-niepłodne”, i nie odważymy się na łagodny puls życia „poczęcie-narodziny-opieka nad małym dzieckiem”.

„Uczy właściwego podejścia do swojej seksualności w chwilach trudnych, kiedy nie jest możliwe współżycie (…). Dzięki tej metodzie człowiek może spojrzeć na swą cielesność z perspektywy wartości duchowych. W antykoncepcji tego nie ma, gdyż jest ona iluzją dostępności i przez którą popada się w rutynę i zatraca piękno”. Wszystko to prawda, o ile porównujemy NPR z antykoncepcją. Jeśli porównamy go z życiem opartym na przekonaniu, że małżeństwo to służba Bogu, który pragnie obdarzać życiem, okaże się, że tego samego, co NPR, uczy nas życie bez NPR-u. Również i tego narzeczeni nie usłyszą na przedmałżeńskim kursie ani w poradni rodzinnej.

Dalej czytamy, że planowane przez Marcinkowskich wejście do szkół z edukacją NPR sprawi, że „katolicyzm nie będzie utożsamiany z wielodzietnością, ponieważ skuteczność NPR jest bardzo wysoka”. I to jest perła tego artykułu. Nawet trudno to zdanie komentować. Może tylko zacytuję arcybiskupa Kazimierza Majdańskiego, założyciela pierwszego w świecie Instytutu Studiów nad Rodziną, który mawiał, że w takim duszpasterstwie [jak wyżej, oczywiście] nigdy nie przyszedłby na świat. Urodził się jako trzynaste dziecko w rodzinie.

Powszechne wypowiedzi o NPR w wykonaniu wytrawnych instruktorów są bardziej powściągliwe niż artykuł Doroty Mazur. Na kursach przedmałżeńskich czy w programie katechetycznym dla licealistów nie znajdziemy słowa antykoncepcja ani bezpieczeństwo. Padnie za to wiele słów na temat rozwoju duchowego i dojrzałości małżonków, o wzrastaniu w cnotach. Na koniec, niejako na marginesie, dowiemy się o wysokiej skuteczności NPR – czego dotyczy ta skuteczność, niestety już nie. A szkoda, prawda?

Źródło informacji: http://pismo.christianitas.pl/