W moim poprzednim artykule o apostolskim pochodzeniu celibatu (tłumaczenie dostępne tu:
„Spośród Apostołów jedynie o Św. Piotrze wiadomo, że był żonaty, ze względu na wzmiankę Ewangelii o jego teściowej. Niektórzy z pozostałych mogli mieć żony, lecz jest wyraźnie stwierdzone, że pozostawili oni wszystko, łącznie z rodzinami, by iść za Chrystusem.”
Nie zgodził się z tym pewien czytelnik, mówiąc, że powinieniem był sprawdzić fragment I Listu Św. Pawła do Koryntian (1 Kor 9, 5) by stwierdzić, że wszyscy Apostołowie byli w związkach małżeńskich, w tym także św. Paweł. Aby prawdzie stało się zadość zostałem wezwany do poprawienia tego artykułu. A jednak tak się składa, że prawda wymaga ode mnie utrzymania w mocy tego, co wcześniej napisałem.
Zgodnie z tłumaczeniem przesłanym przez czytelnika św. Paweł napisał: „Czy nie mamy prawa zabrać ze sobą wierzącej żony , tak jak inni apostołowie i bracia Pana oraz Kefas?” (tłum. własne)
Rozbieżne tłumaczenia
Tłumaczenie to, zaczerpnięte, jak się okazuje, z protestanckiej Nowej Międzynarodowej Wersji Biblii, wydaje się nie pozostawiać wątpliwości, że „inni apostołowie”, w tym „Kefas” (tj. Św. Piotr), byli żonaci.
Wersja Króla Jakuba (King James Bible, KJV) zawiera jednak nieco inne tłumaczenie: „Czy nie mamy mocy, by prowadzić siostrę, żonę, tak jak inni apostołowie oraz bracia Pańscy i Kefas?” (tłum. własne)
Klasyczne tłumaczenie katolickie Pisma Świętego na język angielski, powszechnie nazywane wersją Douay-Reims (DR), daje nam tekst, który wyklucza interpretację, jakoby wszyscy Apostołowie, ze św. Pawłem włącznie, byli żonaci: „Czy nie mamy mocy, by prowadzić przy sobie kobietę, siostrę , tak jak inni apostołowie oraz bracia Pańscy i Kefas?” (tłum. własne – por. 1 Kor 9, 5 z Biblii Jakuba Wujka: „Izali nie mamy wolności wodzić się z siostrą niewiastą, jako i drudzy Apostołowie i bracia Pańscy i Cephas?”)
Można by zarzucić, że wersja Douay-Rheims nie tłumaczy tekstu bezpośrednio z greckiego, ale z wersji łacińskiej, znanej jako Wulgata. Ten łaciński tekst brzmi Mulierem sororem lub „kobietą-siostrą”. Zatem powrót do pierwotnego greckiego powinien rozwiać wszelkie rozbieżności w tym względzie.
Prawdziwe znaczenie Adelphên Gunaika
Jakie są więc greckie słowa, które zostały przetłumaczone jako „wierząca żona”, „siostra - żona” lub „kobieta - siostra”? Kluczowe słowa (w łacińskiej transkrypcji) to: adelphên gunaika .
Gunaika ( biernik dopełnieniowy, forma gunê ) może oznaczać zarówno „kobietę”, jak i „żonę”. Nawiasem mówiąc, zjawisko to do dziś występuje w językach romańskich, takich jak francuski, hiszpański i portugalski, w których odpowiednio femme , mujer i mulher , może mieć oba znaczenia.
Aby uniknąć niejasności co do znaczenia, św. Paweł zakwalifikował słowo gunaika słowem adelphên (dopełnieniowa forma adelphê ), co oznacza „siostra”, tworząc w ten sposób złożone wyrażenie, które dosłownie znaczy „kobieta - siostra”.
Aby w pełni zrozumieć znaczenie wyrażenia „kobieta - siostra”, potrzebne jest podłoże historyczne. Wśród Żydów zwyczajem było, że pobożne kobiety podążały za swymi mistrzami duchowymi, aby pomóc im w ich potrzebach domowych. Ewangelie odnotowują fakt, że takie właśnie kobiety podążały za naszym Panem i służyły Mu. W Ewangelii św. Mateusza rozdział XXVII czytamy:
55 I było tam wiele niewiast z daleka, które były poszły za Jezusem od Galilei, posługując mu. 56 Między któremi była Marya Magdalena i Marya Jakóbowa i Józephowa matka i matka synów Zebedeuszowych.2
Podobnie św. Łukasz pisze w rozdz. VIII:
1 I stało się potem, a on chodził po mieściech i miasteczkach każąc i przepowiadając królestwo Boże: a dwanaście z nim, 2 I niektóre niewiasty, które były uzdrowione od duchów złych i od chorób, Marya, którą zowią Magdaleną, z któréj siedm czartów wyszło było, 3 I Johanna, żona Chuzego, sprawcy Herodowego, i Zuzanna i innych wiele, które mu służyły z majętności swoich.
Greckie słowo użyte zarówno przez św. Mateusza, jak i św. Łukasza, odnoszące się do tych pobożnych kobiet, które podążyły za naszym Panem i służyły mu, jest tym samym słowem, którego użył św. Paweł: gunaikes3. Żaden z egzegetów nie myślał o przetłumaczeniu tego wyrażenia jako „żony”.
Apostoł pogan
Wracając do św. Pawła, kontekst Listu do Koryntian w żaden sposób nie uzasadnia wniosku, by Apostoł domagał się jakiegoś prawa do zabrania ze sobą żony; co więcej, wcześniej (1 Kor VII, 7-8) sam wyjaśnił, że był nie był żonaty i nie miał zamiaru się żenić. Wolał on doskonałą czystość od stanu małżeńskiego, który jednak mimo wszystko cenił. W tym fragmencie, odnosząc się zarówno do osób niezamężnych / nieżonatych, jak i owdowiałych, pisze:
7 Albowiem chcę, abyście wy wszyscy byli jakom ja sam; ale każdy ma własny dar od Boga, jeden tak, a drugi tak. 8 A mówię nieżonatym i wdowom: Dobrze im jest, jeźliżeby tak trwali jako i ja.
W swej Teologii św. Pawła ks. Fernand Prat, SJ, stwierdza: „Jeśli coś jest pewne, to jest to fakt, iż Apostoł pozostawał w celibacie, a odmienny głos Klemensa z Aleksandrii jedynie podkreśla spójność tradycji katolickiej w tym względzie. Nie można wątpić w to, że [św. Paweł] uważał dziewictwo za lepsze od małżeństwa, a wysiłki niektórych pisarzy heterodoksyjnych, mające na celu pominięcie tego irytującego świadectwa, zakończyły się uwypukleniem go w szczególnie jasnym świetle.”4
W nowszych badaniach, poddających analizie spuściznę Ojców Kościoła oraz innych pisarzy eklezjalnych, ks. Christian Cochini SJ potwierdza również, że większość z nich poświadcza celibat św. Pawła, stwierdzając:
„większość odrzuca ideę małżeństwa apostoła i potwierdza, że Paweł był bezżenny, zanim uwierzył w Chrystusa i takim pozostał”.5
Ks. Cochini rozszerza to przekonanie na św. Jana: „Szczególna miłość Jezusa do apostoła Jana jest często potwierdzana w Ewangeliach i innych tekstach Nowego Testamentu. Tradycja była jednomyślna, przypisując to wyróżnienie ze strony naszego Pana wiecznemu dziewictwu swego umiłowanego apostoła.”6
Ukryty cel protestanckiego tłumaczenia Pisma Świętego
Sprzeciwiający się kapłańskiemu celibatowi protestanccy reformatorzy zaczęli kwestionować ważność łacińskiej Wulgaty i w/w tekstu św. Pawła. Przywodca kalwiński Theodore de Beze (1519-1605), był jednym z pierwszych, którzy zastąpili tłumaczenie adelphên gunaika słowem „siostra żona”. Tłumaczenie to zostało jednak szybko obalone, między innymi przez wielkiego katolickiego komentatora Pisma świętego, Korneliusza á Lapide (1567) -1637), z punktu widzenia filologii, a także pod względem kontekstu biblijnego i patrystycznego.7
W związku z tym szczególnie niepokoi fakt, że takie błędne tłumaczenia pojawiają się ponownie - nawet w wersjach zatwierdzonych przez źródła katolickie. Widać to w tłumaczeniu fragmentu św. Pawła w Nowej Biblii Amerykańskiej (New American Bible), sponsorowanym przez Komitet Biskupów Bractwa Doktryny Chrześcijańskiej Konferencji Episkopatu USA. W wydaniu z 1970 roku czytamy: „Czy nie mamy prawa poślubić wierzącej kobiety, jak reszta apostołów i braci Pana oraz Kefasa?” (tłum. własne). Takie tłumaczenie jest całkowicie sprzeczne z katolicką tradycją egzegetyczną i wydaje się, że zostało dostosowane do promowania kampanii na rzecz zniesienia celibatu kapłańskiego, prowadzonych przez stowarzyszenia byłych kapłanów.
Wznowienie tej samej Biblii z 1991 r. umieszczone na stronie internetowej Konferencji Biskupów Katolickich USA unika już co prawda czasownika „poślubić”, lecz poczucie protestanckiego błędnego tłumaczenia, sprzyjającego położeniu kresu celibatowi kapłańskiemu pozostaje: „Czy nie mamy prawa wziąć chrześcijańskiej żony, podobnie jak reszta apostołów, bracia Pańscy i Kefas? ” (tłum. własne).
Jak napisałem w poprzednim artykule, nawet jeśli kilku Apostołów pozostawało wcześniej w związkach małżeńskich - a jedyne przypuszczenie co do takiego stanu rzeczy, znalezione w Piśmie Świętym, dotyczy św. Piotra - pewne jest, że wszyscy z nich, w tym Książę Apostołów, żyli w doskonałej czystości już od dnia powołania.
Tak więc w Ewangeliach czytamy:
28 I rzekł Piotr: Oto my opuściliśmy wszystko, a szliśmy za tobą. 29 Który im rzekł: Zaprawdę wam powiadam, iż niemasz żadnego, który opuścił dom, albo rodzice, albo bracią, albo żonę, albo dzieci dla królestwa Bożego, 30 A nie miałby wziąć daleko więcéj w tym czasie, a w przyszłym wieku żywot wieczny. (Por. Mt XIX, 27-30, Mk X, 20-21)
Silna tradycja apostolska
Zamiast powtarzać wszystkie argumenty z poprzedniego artykułu, zakończę słowami, którymi ks. Cochini skonkludował swoje dokładne, ponad 400 stronicowe studium, solidnie ugruntowywujące tradycję apostolską w tej sprawie:
„Zamknijmy nasze dociekania wnioskiem, iż obowiązek, wymagający od żonatych diakonów, kapłanów i biskupów zachowania doskonałej wstrzemięźliwości nie jest w Kościele owocem opóźnionego rozwoju, lecz wręcz przeciwnie, w pełnym tego słowa znaczeniu niepisaną tradycją pochodzenia apostolskiego, która, o ile wiemy, znalazła swój pierwszy kanoniczny wyraz w IV wieku.
<<Ut quod apostoli docuerunt, et ipsa servavit antiquitas, nos quoque custodiamus>> - <<To, czego nauczali apostołowie i co zaobserwowała sama starożytność, starajmy się również zachować>>.. Ta afirmacja Ojców
***
Artykuł tłumaczony z języka angielskiego – źródło: https://www.tfp.org/
Tłumaczyła: A. Gruszczyńska
PRZYPISY:
- O autorze: Luiz Sergio Solimeo jest katolickim badaczem, autorem wielu książek, esejów i artykułów. Od 1959 r. członek Brazylijskiego Stowarzyszenia Obrony Tradycji, Rodziny i Własności. Obecnie wykłada filozofię i historię na Sedes Sapientiae Institute w USA.
- Od tłumacza: Od tego miejsca autor zaczyna posługiwać się cytatami z Biblii w wersji Douay-Rheims (DR), czyli z tłumaczenia opartego na Wulgacie. Z tego też względu wszystkie cytaty z DR podajemy w brzmieniu Biblii ks. Jakuba Wujka, co dodatkowo pozwala zachować właściwe archaizmy.
- Por. www.awmach.org/library/parallel.htm
- Westminster, Md.: The Newmann Bookshop, 1952, tom I, str. 107
- Christian Cochini, S.J., Apostolic Origins of Priestly Celibacy (San Francisco: Ignatius Press, 1990), str. 77
- Ibid., str. 68
- Cornelius á Lapide, Commentaria in Scripturam Sacram (Paris: Vives, 1863), tom XVIII, str. 328-329
- Cochini, str. 439
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz